Patiënten met een geavanceerd melanoom kunnen tot 10 jaar overleven indien ze behandeld worden met ipilimumab

Data van de grootste analyse ooit van de totale overleving (‘overall survival’; OS) bij patiënten met geavanceerd melanoom die behandeld werden met ipilimumab tonen aan dat de OS een plateau bereikt na drie jaar en dat dit plateau zich vervolgens uitstrekt voor minstens 10 jaar. Deze data zijn belangrijk aangezien ze een perspectief bieden op de langetermijnoverleving voor patiënten die nog in leven zijn na drie jaar van behandeling. Daarnaast vormen deze data een referentiekader voor verder studies bij patiënten met een gevorderd melanoom.

Ipilimumab is een humaan monoclonaal antilichaam gericht tegen het cytotoxisch T-lymfocyt antigen-4 (CTLA-4) dat het immuunsysteem activeert om melanoomcellen aan te vallen. Uit verschillende studies blijkt dat patiënten behandeld met ipilimumab lange tijd kunnen overleven. Zo bleek uit een grote fase III-studie dat 18% van de ipilimumab behandelde patiënten nog in leven was na vijf jaar. Voor de gepresenteerde analyse verzamelde men de overlevingsdata van 1.861 patiënten uit 12 prospectieve en retrospectieve ipilimumabstudies om zo een completer beeld te krijgen van de langetermijnoverleving van deze patiënten. Daarnaast analyseerde men de data van 2.985 patiënten die werden behandeld met ipilimumab buiten de context van een klinische studie.

De analyse van de eerste 1.861 patiënten toonde een mediane OS aan van 11,4 maanden. Na drie jaar therapie was 22% van deze patiënten nog in leven waarna de overlevingscurve een plateau bereikte dat zich uitstrekte tot 10 jaar. Dit plateau was zichtbaar onafhankelijk van de behandelingsdosis (3mg/kg of 10mg/kg), de behandelingslijn, of het gebruik van ipilimumab als onderhoudstherapie. Bij het evalueren van de data van alle 4.846 patiënten bedroeg de mediane OS 9,5 maanden. Ook hier observeerde men na ongeveer drie jaar een plateau in de overlevingscurve voor 21% van de patiënten.

De grootste beperking van deze studie is het feit dat het om een gepoolde analyse gaat van fase II-, fase III- en observatiestudies en dat het dus niet gaat over een enkele gerandomiseerde, gecontroleerde studie. Desalniettemin zijn de resultaten van deze analyse consistent met wat men ziet in gerandomiseerde studies en bevestigen deze data de duurzaamheid van het overlevingsplateau.

Samengevat blijkt uit deze studie dat een behandeling met ipilimumab kan leiden tot langdurige tumorcontrole bij patiënten met een gevorderd melanoom. Met een responsgehalte van slechts 10-15% stelde men een 3-10-jarige overleving vast tussen 17% en 25%. Dit suggereert dat patiënten in staat zijn om de residuele tumorale cellen langdurig onder controle kunnen houden ook wanneer het immuunsysteem correct geactiveerd is.

Referentie

D. Schadendorf, S. Hodi, C. Robert et al. Pooled analysis of long-term survival data from phase II and phase III trials of ipilimumab in metastatic or locally advanced, unresectable melanoma. Presented at the 2013 European Cancer Congress. Abstract LBA24.