Geslachtsspecifieke verschillen in kwaliteit van leven bij patiënten met blaaskanker na radicale cystectomie
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat er uitgesproken verschillen zijn in de diagnose en oncologische uitkomsten bij mannelijke en vrouwelijke patiënten met blaaskanker. Tijdens ASCO-GU 2023 presenteerde Thilo Westhofen, MD (Department of Urology, Ludwig Maximilian University of Munich) de resultaten van een grootschalige prospectieve studie naar de geslachtsspecifieke verschillen in de lange termijn kwaliteit van leven van patiënten na radicale cystectomie.
Het is bekend dat mannen drie tot vier keer vaker gediagnostiseerd worden met blaaskanker dan vrouwen. Vrouwen laten echter na radicale cystectomie een onevenredig hogere mortaliteit zien dan mannen. De oorzaak van deze hogere mortaliteit wordt nog niet volledig begrepen. Daarnaast bestaat er nog veel onduidelijkheid over de geslachtsspecifieke verschillen in de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (‘health-related quality of life’, HRQoL) na een radicale cystectomie. Westhofen presenteerde de resultaten van een studie waarin deze mogelijke geslachtsspecifieke verschillen in de HRQoL na een radicale cystectomie werden onderzocht.
Methode
Patiënten werden geselecteerd uit een cohort van bijna 1.700 patiënten, die radicale cystectomie ondergingen tussen januari 2006 en december 2020 in het Ludwig Maximilian universitair ziekenhuis. Patiënten werden uitgesloten van de analyse wanneer de cystectomie werd uitgevoerd als salvage-behandeling bij een benigne aandoening of als hun data onvolledige was. Een ‘propensity-score matched’-analyse is uitgevoerd met deelnemers van elk geslacht, waarbij de patiënten 1:1 gekoppeld werden. In deze analyse werd gecorrigeerd voor de confounders leeftijd, BMI, het stadium van de kanker en het type urinaire diversie. Dit resulteerde in een matching cohort van 794 patiënten.
Patiënt-gerapporteerde uitkomsten (‘patient reported outcome measures’, PROMs) werden gemeten voorafgaand aan de operatie, drie maanden na de operatie en vervolgens jaarlijks tot 10 jaar na de operatie. Hiervoor werd gebruikt gemaakt van de vragenlijsten EORTC QLQ-C30 (fysieke, psychologische en sociale functies), EORTC QLQ-BLM30 (gericht op spierinvasieve blaaskanker), FACT-BI (fysiek, sociaal, emotioneel en functioneel welzijn van de patiënt met een subschaal voor blaaskanker en ICIQ-SF (mate van urinaire incontinentie). Verder werd de longitudinale kwaliteit van leven voor mannen en vrouwen apart bepaald en werd 12 maanden na de cystectomie een Spearman’s rank correlatietest uitgevoerd om geslachtsspecifieke factoren te identificeren die invloed hebben op HRQoL.
Resultaten
In totaal zijn 421 vrouwelijke en 1.077 mannelijke patiënten geïncludeerd in deze studie. Na 1:1 matching waren er twee gebalanceerde groepen van elk 397 patiënten. Longitudinale analyse van de EORTC QLQ-C30-scores laten voorafgaand aan de operatie geen verschil zien tussen mannen en vrouwen; dit bleef het geval tot 3 jaar na de operatie. In de periode van 4 tot 8 jaar na de cystectomie was de EORTC QLQ-C30-score bij mannen hoger dan bij vrouwen (p-waardes tussen 0,002 en 0,045). Een gelijke trend was zichtbaar bij de subgroep patiënten met een orthotope neoblaas.
Er werd een negatieve correlatie gevonden tussen HRQoL en de urinaire continentie bij zowel mannen als vrouwen 12 maanden na de operatie (beide groepen p<0,05). Daarentegen werd er geen correlatie gevonden tussen seksueel functioneren en een verbeterde kwaliteit van leven. Er was wel een significante, positieve correlatie aangetoond tussen HRQoL en fysiek welzijn. Bij vrouwelijke patiënten werd er bovendien een positieve correlatie gevonden tussen het sociale en familiaire welzijn en een verhoogde HRQoL (p=0,001); deze correlatie was niet aanwezig bij de mannelijke patiënten.
Conclusie
In dit grote, gematchte cohort is aangetoond dat er geslachtsspecifieke verschillen zijn in het beloop van gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven na radicale cystectomie. De lange termijn follow-up laat zien dat vrouwen significant slechtere HRQoL-uitkomsten rapporteren na de operatie vergeleken met mannen. Bij zowel mannen als vrouwen correleert HRQoL na een cystectomie wel met het fysiek functioneren en de urinaire continentie, maar niet met seksueel functioneren. Bij alleen vrouwelijke patiënten werd een sterke correlatie vastgesteld tussen het sociale en familiaire welzijn en een verhoogde algehele HRQoL.
Referentie
Westhofen T, Buchner A, Schlenker B, et al. Gender specific differences in health-related quality of life for patients with bladder cancer following radical cystectomy. Gepresenteerd tijdens ASCO-GU 2023; abstract 437.
